Ral Ngam le Kei Cal

Ral Ngam le a Pa nih an Lo pawngah Sahri an chiah. A foihmi Sa paoh cu Ramhuai nih a lakpiak lemang hna caah an lawngin an kir lemang.

Voi khat cu Ral Ngam nih ahung ven i Khuachia ramhuai nih Sahri awhmi Sakhi arak phoihlen ko cu a langin ahun hmuh. Athli tein apel i Ramhuai cu atlaih. An isual lemang i Ramhuai cu athi dengmang, aba tuk cang.

„Hung ka thlah“ tiah Ramhuai nih anawl nain atlaih peng i thah azalh.

Cu tikah Ramhuai nih, »Hung ka that hlah, camh ka in chimh lai« tiah anawl. Camh cu tling tein achimh caah Ramhuai cu athlah. Cu hnuah cun Ramhuai cu zeitik hmanh Sahri cu aveng ngam ti lo.

Ral Ngam nicun Sahri cu ahun ven duahmah. Sakhi, Saza, Sazuk afoih mihna cu alak duahmah hnuah a camhhna i a Dum bawm chungah asanh dihhna. Inn tlun pah Lampi i Thingro kung tam ngai ahau i acamh hnuah a iṭhunh. Hnah aherh sual tikah ati i Hnahcang tam ngai cu Kuakzual ngawin atuah i a Hnakhaw karah a itenh.

Inn aphak tikah Inn kain luh duh loin Tappi awngin alut. Inn chung Ṭuang cungah a Dum bawm cu ahon i Sazuk, Saza, Sakhi pum cu apumh tung. A Nu le a Far le nih Sapum an hun hmuh cun Inn lengah Tlah a itham seklen komi an Pa cu an hei auh.

Ral Ngam pa nicun azum pekhna lo nain an auh tam tuk hnuah ahung lut. A Khuamah ahar ngai ve. Sapum cu an can i achumh nakah Thing hlam an itim.

Cu tikah cun, »Ka tunmi khi va cek ko u« tiah Ral Ngam nih a tihna. An ceh tikah dih ahngal lo, Thingai on khat achuak, Saril chuah nakah Hnah kan herh. an ti i Hnah zual cu a pekhna. An samh tikah Inn chung akhat.

Athai zingah a Pa he Lo leiah an kal. A Pa cu hmaiah arak kal chung. Lam pawng Phanphak kungah arak icang i arak ileklen ko cu Ral Ngam nih ahei hmuh. A Pa si ahngal nain Li le Cantiang incun kah atimh.

A Pa nih, »Ka kap hlah, keimah ka si« tiah ahun ti. An Pa fain zan leisang Inn leicun an tlung. Ral Ngam cu hmaiah arak kal hmasa. Thingro thluan ṭha ngaiah arak i cang. A Pa nicun cu Thingro thluan ṭhat cu, Inn tihthing caah tiah hrum letnangin aput. Inn aphak tikah Inntual cungah Thing thluan cu ngalh ahun timh. „Ka pa, tam tukin maw hung ka hlonh lai ci“ tiah ati. „A nangmah maw na si, na ka tei“ tiah ati i din tein aṭhumh.

Ral Ngam cu Tiva leiah Sur ahravvng. Tiva hna leiin Tiva ahun ihrawn seklen komi Kei Cal he an itong.

Cu tikah Kei Cal nih, »Ka dua, kan izuam lai« tiah ati. Kei Cal nicun a Keitlau nih a tha dih um nakin a Tha achuah i apawng kam Thingkung le Lungtum vialte cu ngawl loin aphawi ahlonh dih.

Cu tikah Ral Ngam nih a Camh achuah ve i Lopil khat chung Hnahcang vialte cu Mitṭhep karah Nam tongin avah dih.

„Ka dua, kan ṭhawn ning a itluk. Kawi dingah kan itlai lai“ tiah Kei Cal nih Ral Ngam cu ati Kawi cun an itlai.

An iṭhen laiah Kei Cal nih, »Ka kawi, Kawi hngalh nakah kan Nga ithleng usih« tiah ati i an Nga cu an ithleng. Cu hnuah Kei Cal nih Ral Ngam cu, »kan Khua leiah hung kan tlawng te, amah belte Hauka na phakin hung vio te“ tiah ati.

Inn an tlun tikah Ral Ngam cu a Ngalu a itan dih caah a Nu le Pa nih an hal tikah a kawi Kei Cal he Kawi an itlaihnak le Nga an ithlenmi kong a chimhhna. Kei Cal zong a Nu le Pa nih a Ngalu himnak kong an hal tikah a kawi Ral Ngam he Kawi si nakah Nga an ithlennak kong a chimhhna vein.

Ral Ngam cu Kei Cal te Khua leiah atlawng. A Camh achuah caah Thla khat rau kal ding cu Ni khat lawng akal. A thliin an Khua pawngin Khua chung cu ahun zoh. Keitlau rual cu ṭial zeng zungin an Mei ipherin Zu an ikau seklen ko.

A kir ṭhan i Kothau kain »VILI, ka kawi Kei Cal aw Khua tlawng laising e« tiah aviu. Cu tikah Kei Cal nih, »Ka duale, nan ṭial thup u« tiah a tihna.

Ral Ngam cu Kei Cal te Inn avung phanh bakin aṭhut sia hmanh arem hlanah,

„Ka kawi, na Nu le Pa ka hmuhter hna“ tiah ati.

„Ka Nu le Pa cu na ṭihhna lai peiti“ tiah Kei Cal nih ahun ti.

„Ka kawi, na Nu ka Nu ve, na Pa ka Pa ve“ tiah Ral Ngam nih ahun ti tikah, »Kuangka thlang Darkhuang a ichinmi khi va hongne kun« tiah Kei Cal nih ati. Darkhuang cu ahun hon tikah a Cal laicer zawnah »Zang« a ibuh komi Kei Cal pa cu ṭial rengrungin arak bawk ko. A Ho karah Savo ngan pipi a itenh tung.

„Maw ka pa na idawh reru aw, na Chan lai lioah zei dah na lawh“ tiah ati i Vokvang a heihlonh hnawh. Cu hnuah Kuangka thlangah Hmaihum nganpi a ichin komi cu ahun hon i a Cal laicer ṭhiamah »Chu« a ngeimi, ṭial rengrungin arak bawk komi, Kei Cal nu cu ahun hmuh. »Ngur« tiah ahung ngur.

„Maw ka nu na idawh reru aw, na Chan lai lioah zei dah na lawh, atu hmanh na Zi zong aziam lo“ tiah a tipah incun Vokliang pi cu »tlok« tiah a heihlonh hnawh.

Kei Cal nu le pa nicun, »na kawi Ral Ngam maw, na Hawile sehter citcethna lai ci. Na kawi dangh nakah Ar, Vok, Caw le Sia na thah lai« tiah Kei Cal cu an chimh.

Athai zingah Kei Cal nih, »Ka kawi, Ar ka in thah lai, angan maw na duh, ahme dah!« tiah ati.

„Ka kawi, cu bang Ar thahhna cu ahau lo, um koseh, na siarem ngang lo asi le a fate hung ka thah ko“ tiah ati. Sinain Arpi rai lio athah. Cu bantukin Vok ka in thah lai ati hoi i Vokthau sum nga athah. A cam chung vialte cu Caw, Sia, Vok le Ar athah i Zu zong adah.

A kal laiah, »Theisep vung ilawh« tiah Kei Cal nu le pa nih Ral Ngam cu an ti i Ṭhi cu alo. A Thingbur chungah Chi cu asanh lemang. A camh caah a Thingbur cu akhat kho lo i Ṭhi vialte cu alawh thlu deng. Ṭhibor rualṭha ahun khiah khin »pawh« tiah Kei Cal nih ati tawn.

Cu tikah Kei Cal nu le pa nih, »Ail na kawi asi lo maw« tiah an hun sik tawn. A thaizing cu Ral Ngam cu Khua dei hlanin Buh funmi Lu ngaw, Sa funmi Lu ngaw a kenter i a kalter.

A hawile Keitlau rual nih, »Kei Cal, na kawi Ral Ngam kal cang maw«? tiah an
hal. »A tho rih lo« tiah a dehhna. Na kawi Ral Ngam kal cang maw, tiah pakhat hnu pakhat nih an hal lemang tikah Rawl aei lio, thil a itim lio, tiah a tihna.

Atu cu Lam hla aphan cang lai tikhin, »Khua dei hlanin peimaw a kal diam cang kha« tiah a tihna. Cu cang kacun »Laimi rim nam pawh« an ti, an Mei an izit i an Khuapi tein an dawi.

Kei Cal cu a nu le a pa nih, »na kawi Ral Ngam kha an seh sual lai, va dawihna« tiah an ti caah an hnu leiin a dawihna.

Ral Ngam cu a Chi nih aneh tuk caah arak idin. Sinain Keitlau rual nih hung ka dawi sualhna sehlaw ati i Lam pawng Ngalbu rop chungah alut i a Keza cu a itlum lo caah a Kepha cu lengah achuak. Keitlau rual cu cuka Hmun an phakah cun an ba tuk ve i an idin. An idinh lioah Kei Cal nicun ahun phak ve colhhna.

Keitlau mitcaw pa cu Ral Ngam i Ke pawngah aṭhu. Ral Ngam i Kepha cu a Kut borin amuai.

„Cu Lungtat ṭhat cu Inn leiah ka phorhte lai“ tiah a Kut borin amuai lemang. Kei Cal nih ahun hmuh i Ral Ngam i Kepha asi cu ahun hmuh.

„Tho, kaa dangah va iṭhial, hika hin keimah ka ṭhu lai“ tiah ati i a Ṭhutnak cu arolh. Keitlau rual nicun Ral Ngam hi kan phan kho ti hnga maw, Lam hlapi aphan cang hnga maw, tiah an iceih lulh.

Cu lioah cun Kei Cal nih, „ka Dua le atu lioah hin zei dah nan ṭih bik cio hnga, kei cu Minmei hung zam seh, Khua hung tur sehlaw cu lioah cun hi Ngalbu rop hin »zikkazau« tiah hung awn sehlaw, cucu ka ṭih bikcem ko hnga“ tiah ati.

„Aa, mah cu kan ṭih bikcem cio ko hnga“ tiah an hun ti cio. Cucun Ral Ngam nih a Camh ahun chuah i Minmei ahun zamter, Khua a turter i »zikkazau« tiah ahung awn.

„Aw, cu teh cu“ an ti i Inn leiah tlik an inam nakah Mitcawpa ril ko an pah ta.

Cu hnuah Ral Ngam cu a ithuhnak cun ahung chuak, Kei Cal nih Lam hla
ial tiang a heithlah.

Ral Ngam cu Inn leicun atlung i Khua a auter colhhna.

„Chuak ulaw, Ral Ngam nih Ṭhi aphurh e, Ṭhi duh mipaoh cu chuak ulaw“ tiah Khua an au.

Hmeinu nih, »khuazeiin cuzong le cuzat Ṭhi cu Khuapi te tin ding cun va phur hlah« tiah azum lo i chuak loin aum ko.

Khuapi tein Nu vialte cu an chuak dih Inntual pherpi khat tein an thlet tungmi Ṭhi cu rual khat cioin an ithil i an lawi.

Ṭhirual an ilawipi cio cu Hmeinu nih ahmuh tikah rianrangin ha lemangin avung tli. A phak tikah cun Ṭhi cu adih cang »heh!« tiah ahawl i Pher tlang i a tangmi
pakhat te cu ahmuh i achar ve. Hawi nih Pang tiang tiangin an iti cio ve tiah, La hriin Ṭhi pakhat cu athil ve i a Pang tiangin a iti ve. Cucu »Hmeinu Ṭhi oih in« tiah an ti thai.

Ral Ngam naupa mihrut chupchap nih Kei Cal ka tlawng ve lai i Ṭhi ka vung phor ve lai, tiah a ithawh ve. Cu tikah Ral Ngam nih, »nang Mihrut hi, an rak in seh men lai« tiah a thlauhlen nain a duh lo.

„A sine le, Hauka na phakah vung kuite“ tiah achimh.

Hauka a phakah »kui« tiah akui tikah Kei Cal nih, »ka Dua le, zia thup u« tiah a tihna i an ṭial le an Mei cu an thuh dih.

Khua avung lut i »Ka kawi, na Nu le Pa ka hmuhter tuah« tiah ati.

„Ka kawi, ka Nu le Pa cu na ṭihhna laipei“ tiah ati tikah, »na nu ka nu ve, na pa ka pa ve« tiah Miphung picun ahei ti ve.

„Kuangka thlang Darkhuang le Hmaihum khi heihong ne kun“ tiah Kei Cal nicun ati. Darkhuang cu ahun hon.

„Maw ka ṭih aw, ṭial teng tungin, na Cal darah »Zangpi« na ibunh, na Ha karah Savo ngan pipi an itenh tung“ tiah ati i ṭihchuk ngamh chukin Vokliang a heihlonh hnawh.

Cu hnuah Hmaihum cu ava hon ve i »maw ka Nu te, maw ka ṭih aw, na Cal darah »Chupi« na ibenh, na Ha karah Savo itenh tungin, ṭial riairuiin« tiah ati hoi i Vokvang cu mitchimh buin a heihlonh hnawh ve.

Kei Cal nicun, »Ar ka in thah lai, angan maw na duh, ahme dah«? tiah ahal.

„Kawi le fapei kan si cu, Kawi le fa itlawn ṭungah cun Arkhong cam pita na ka thah ko lai“ tiah ati.

Arfa hmete athah.

Cu tibantuk cun a dang zong ati ṭhan i Vok fate, Caw fate, Sia fate a thiban lawngte athah.

A tlun laiah Ṭhi a lawhter ve i luklak loah Ṭhibur cu akhat zau. A thaizing Khua dei hlanin Buh fun le Sa fun a kenter i a kalter ve. Sinain Hauka a phakah a Samtom a iphoih i a Sam hmai leiah a ithlak i a ihriat cuahmah ko.

Keitlau rual nicun, »Kei Cal, na Kawipa akal cang maw« tiah an hal lemang nain akal rih lo, ati lemang rihhna. Lam hlapi aphan cang lai, tiah nichuak
hnu tlaipi khin, »Khua dei hlanin a kal diam cang« tiah Kei Cal nicun a tihna.

„Laimi rimnam pawh“ an ti i an dawi hungmang. A Sam nih aphenh caah an hmu lo. An tliknak Lam lawng cu an zoh i an lanhtak dih. An hnuah mitcawpa ahung tli vemi cu Ral Ngam nau nicun ahun hmuh.

„Zeicah, na mitcawt he na itlik seklen ko“ tiah ahun ti.

Cu tikah mitcawpa nicun, »hika hin aum ko e, hung kir dih u law« tiah a au. Mitthep karah an ei dih deng. Cu lioah Kei Cal cu ka Hawipa an seh sual lai, tiah ahun dawihna. An rak eilio picun ahung phan ve.

Zeiti tuah awk ahngal lo, a zohhna ko.

Sinain azoh kho ve lo i kaa khatte khi a Zaktang zawn a heikauh ve. Ral Ngam cu a Naupa tlun ti locun an seh ko lai, tiah Keitlau te Khua leiah cun akal. Keitlau vialte cu apumh dihhna.

„Ka nau nan seh, luak dih u“ tiah a tihna i an luak dih.

An Luakmi cu akomh dih i a Zaktang zawn vo khat abau.

„Ka kawi na ei ve ko, luak ve ko“ tiah a tilen nain Kei Cal nicun »ka ei lo« tiah a ipheh peng. Zeiti tuah awk ahngalh lo caah Khuaiseng abenh i a Naupa cu ahun camh i anung ṭhan.

Nikhat cu Ral Ngam le a Naupa cu an isi.

„Ral Ngam nih mah ti koin na va ilekter ve, ka in nunhmi dahkaw na si“ tiah ati.

„Zeitin dah nangmah nicun na ka nunh tiah a Naupa nicun ahun ti i vuak atimh.

„Na Zaktang kha hun izoh“ tiah ati. »Aize, zei Khuaiseng hme, ka Zak tangah a ibenh ko« tiah Khuaiseng cu ahun khawh.

A Thaw achuak i athi.

Ral Ngam cu a Thin ahung i, ka Naupa a Phu ka hlam lai, tiah Kei Cal hecun an iral. „Ka kawi Kei Cal, kawi le fa kan si ko nain a kan thattu na si caah kan iral lai, amah belte kanmah pahnih hi a ithat kho paoh kan ithat lai“ tiah ati.

Kei Cal nih, »Ka kawi Ral Ngam thaizing, Ti lamin maw na kal lai, Tlang lamin dah«? tiah ati.

„Ti lam n ka kal lai“ tiah ati i Kei Cal nicun Ti lamin abawh. Sinain Ral Ngam cu Tlang lamin akal.

„Ka kawi, Ral Ngam thaizing Ti lamin maw na kal lai, Tlang lamin“ tiah ahal i Tlang lamin ka kal lai ati nain Ti lamin a kal ṭhan.

Cuticun ahlen lemang nain Nikhat cu a itei paoh kan ithat cang lai, tiah Ral Ngam nicun Tlang lamin ka kal hi, tiah Kei Cal cu ati. Lam chakah Fei abunh i Puantlang akhuh, Lam thlangah Fei abunh i Tawn lo Puan akhuh i a pawngin Li le Thal he abawh.

Keitlau nicun lamin ka rak bawh lai, tiah a kal tikah Ral Ngam nih arak ka
bawh cang hita, tiah Lam chak Puantlang khuhmi cu Ral Ngam asi, tiin a Tha dih um nakin a heizuan hnawh. Fei nih a Ṭang zawnah achunh. A iphawi duak i a saihma rangin Lam thlang Tawnlo Puan khuhmi leiah aum lai, tiin anam ṭhan.

A Thin hma laicer zawnin Fei nih achunh i aril ko.

Cu tikah Ral Ngam nih ahun zuan hnawh. Kei Cal nih, »ka kawi Ral Ngam, na ka tei. Ka thih khawh tuannak dingah na Li le Thal khan hun ka chap law kan biakam bantukin ka Lu hi hun tan law Sia le Vok thauin ka Ruak hun ka hngah« tiah ati.

Ral Ngam nicun Kei Cal chim bantukin Sia le Vokthau sum ngain a Ruak cu ahngah.