နာမည္ႏွင့္ အသံုးအႏႈန္းမ်ား

Published on Sat, 01/03/2015 - 15:22

 

 

 

ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ခန္းမအား ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းက ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ-ေအးပပ)

တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္
ကြၽန္ေတာ္ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္သင္တန္း တက္စဥ္က သတိျပဳမိသည္ တစ္ခုမွာ အသံုးအႏႈန္းမ်ား အေရးတႀကီး အေလးထားရန္ သင္တန္းဆရာမ်ားက ညႊန္ျပသည္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရ အႀကီးအကဲမ်ား၏ အမည္ႏွင့္ ဂုဏ္ထူးမ်ားကို မွန္ကန္တိက် ေစရမည္ျဖစ္ၿပီး စာလံုးေပါင္းကအစ မမွားမိေစဖို႔ အထူးသတိေပးသည္။ လူတစ္ေယာက္ကို အင္တာဗ်ဴးလုပ္လွ်င္

“ဆရာ့အမည္ စာလံုးေပါင္းက ဒါလား ဆရာ”

“ဆရာ့ကို ကြၽန္ေတာ္ ဒီမွာေရးမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုဘြဲ႕ထူး တပ္ေပးရမလဲ ဆရာ”

စသျဖင့္ တိက်စြာ ေမးရပါသည္။

သို႔ေသာ္ တစ္ခါတစ္ခါေတာ့လည္း လြတ္သြားတတ္သည္။

၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားက ကြၽန္ေတာ္ ေမာ္လၿမိဳင္ေကာလိပ္တြင္ ဆရာလုပ္သည္။ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္က ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးျဖစ္သည္။

အားကစားပြဲ တစ္ခုအတြက္ ပို႔စကတ္ထုတ္ရာတြင္ ကဗ်ာအတြက္ ဆရာ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ကို အကူအညီေတာင္းသည္။ ဆရာကလည္း ေရးေပးပါသည္။ ထိုအတြက္ အားကစားအတြင္းေရးမွဴးကို ရန္ကုန္လႊတ္ကာ ပံုႏွိပ္ဖို႔ ေစလႊတ္ရသည္။

ထိုအတြင္းေရးမွဴး ရန္ကုန္ေရာက္ၿပီး တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ အၾကာတြင္ ကြၽန္ေတာ့္ဆီ ဖုန္းဆက္သည္။

“ဆရာ၊ ကြၽန္ေတာ္ ရန္ကုန္မွာ အားလံုး အဆင္ေျပတယ္။ သိဒၶိဗလ ပံုႏွိပ္တိုက္မွာပဲ ပံုႏွိပ္တယ္ဆရာ”

“ေကာင္းတာေပါ့”

“ဒါနဲ႔ဆရာ ဆရာ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ရဲ႕ ကဗ်ာကို ဖတ္ၾကည့္တာ အင္မတန္ေကာင္းတာပဲ”

“ေကာင္းမွာေပါ့ကြာ၊ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္လို႔ ဆိုေန”

“ဟုတ္ကဲ့ဆရာ၊ ကြၽန္ေတာ္ မသိလို႔ ေမးခ်င္တယ္ဆရာ၊ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ကို စာလံုးေပါင္းတာ ‘ဖအုပ္ထုပ္’ နဲ႔လား၊ ‘ဘကုန္း’ နဲ႔လား ဆရာတဲ့”

ကြၽန္ေတာ္မ်ိဳးႀကီး ေသသင့္ပါသည္။

ဦးလည္မသုန္
စာလံုးေပါင္း မမွားသင့္တာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ ဦးမင္း၀န္ဆိုလွ်င္ ‘၀န္’ ကို ၀ေသးေသးတင္ ‘၀ံ’ ဟုစာလံုးေပါင္းပါက ဘ၀လံုးလံုး ေျပာင္းသြားႏိုင္သည္။

စာေရးဆရာ ေမာင္စိန္၀င္း(ပုတီးကုန္း)ကေတာ့ သူ႔အမည္ကုိ သူအေတာ္ အေလးထားသည္။

‘ပုတီးကုန္း’ ကို ‘ပုတီးကံုး’ ဟုေရးပါက သူ၏ေဒသကို ေဖာ္ျပရာမေရာက္ဘဲ စိပ္ပုတီးကို ေဖာ္ျပသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနႏိုင္သည္။

ထို႔အျပင္ ‘မာင္စိန္၀င္း’ ကို ‘ဦးစိန္၀င္း’ ဟု ေရးသားေခၚဆိုပါက အဆင္မေျပႏိုင္ေတာ့ပါ။ ဦးစိန္၀င္းသည္ မ်ားစြာေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သူ႔ကို ေမာင္စိန္၀င္းဟု ေခၚပါက စာေရးဆရာအမည္ႏွင့္ပို၍ နီးစပ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ဳိ႕က ေလးစားသမႈကို ျပသည့္အေနျဖင့္ ‘ဦး’ တပ္ျခင္းျဖစ္သည္။

မၾကာေသးမီက မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ ေျပာသည္ကို ၾကားရဖူးသည္။

သူ႔သူငယ္ခ်င္း စာေပသည္ ‘ဦးလည္မသုန္’ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာအဂၤလိပ္ အဘိဓာန္တြင္ Unhesitatingly ဟု အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေနာက္မတြန္႔သည့္ သေဘာကို ေဆာင္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ အ႐ိုေသမ်ားေသာ သူက ‘ဦးလည္ႏွင့္ ေဒၚသုန္’ တို႔ခင္ဗ်ားဟု ေရးကာ စာအုပ္မွာေၾကာင္း ေျပာျပပါသည္။

ဆရာမင္းသု၀ဏ္
ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏ အမည္ရင္းကေတာ့ ဦး၀န္ပါပဲ။ တစ္ရက္တြင္ ဆရာ့ေနအိမ္ လွည္းတန္းဆီကုိ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ လာသည္။ ဘဲလ္တီးေခၚေတာ့ ျခံတံခါး၀ကို မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ထြက္လာသည္။ သူက ေျပာသည္။

“သမီးေရ ‘ကို၀န္’ ရွိလား”

“သမီးက အပ်ိဳေတာ့္”

“ဟင္၊ ဟိုကြာ ‘ဆရာ၀န္’ ရွိလားလို႔ ေမးတာပါ”

“ဒါ ေဆးခန္းမဟုတ္ဘူးရွင့္” တဲ့။

မွတ္သားရပါသည္။

ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ကေလာင္အမည္ကို ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳဟု တပ္သည္။ အျခားစာေရးဆရာအခ်ဳိ႕ အမည္သည္လည္း ခင္ေမာင္ညိဳ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ တစ္ခါ တစ္ခါေတာ့လည္း ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ (ေဘာဂေဗဒ)ဟု အမည္တပ္ၾကေသးသည္။

သူတို႔သည္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ အမည္မ်ားကို ဂ႐ုမစိုက္ဟန္ တူသည္။

ဘိုကေလးတင့္ေအာင္
မၾကာေသးမီက ဧရာ၀တီဂ်ာနယ္ မွတ္ပံုတင္ရာတြင္ ဂ်ာနယ္၏အမည္ကို ေျပာင္းရန္ေျပာေၾကာင္း သတင္းစာထဲတြင္ ဖတ္လိုက္ရသည္။

ျမန္မာျပည္၏ ျမစ္မ်ား၏ ယခင္အမည္မ်ားကို ေျပာင္းရာတြင္ ဧရာ၀တီလည္း ပါသည္။ ဧရာ၀တီကို အဂၤလိပ္လို Irrawaddy ဟု ေရးခဲ့ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ အမည္ေျပာင္းခိုင္းျခင္း ျဖစ္သည္။

Rangoon University ကေတာ့ အစဥ္အလာရွိတဲ့ တကၠသိုလ္ေလ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔၊ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔တို႔ကို ေမြးထုတ္ေပးတဲ့ တကၠသိုလ္ပဲေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္က ဒီလို အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေနတာကို အျပစ္တင္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သေဘာတရားကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ေအာင္ ေျပာျပတာပါ . . . . .

ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိတ္ေဆြေရွ႕ေနကို ေမးရာ သူက ျမစ္အမည္ကိုသာ ေျပာင္းၿပီးေရးဖို႔ ေၾကညာထားတာပါ။ ဂ်ာနယ္အမည္ကို ေျပာင္းဖို႔မပါပါဘူးဟု ဆိုသည္။

“ဥပမာဗ်ာ၊ ခင္ဗ်ားတို႔ေနတဲ့ ‘ပန္းဘဲတန္း’ စာလံုးေပါင္းက ‘ပန္းပဲတန္း’ ျဖစ္မွ မွန္တယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ။ ‘ဗိုလ္တေထာင္’ ဆိုလည္း ‘ဗိုလ္တစ္ေထာင္’ မွ မွန္မွာေပါ့”

“ဟုတ္ကဲ့၊ စည္သူေဒါက္တာ ‘ဗိုလ္ကေလးတင့္ေအာင္’ ဆိုရင္လည္း ‘ဘိုကေလးတင့္ေအာင္’ လို႔ သူနာမည္ကိုေပါင္းရင္ ကန္႔ကြက္တယ္”

“ဘာေၾကာင့္လည္းသူက စစ္ဗိုလ္ျဖစ္ခဲ့လို႔လား”

“မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔ၿမိဳ႕ရဲ႕ စာလံုးေပါင္းအမွန္က ‘ဗိုလ္ကေလး’ ပါလို႔ သူေျပာတယ္။ ခုေခတ္လူေတြ မွားေနၾကတာပါတဲ့”

Mergui ကို မေကြး
“နာမည္က လူေတြကို လႊမ္းမိုးထားတာ အမ်ားႀကီးပါပဲ၊ တကယ့္တကယ္ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ဒီလို ၿမိဳ႕အမည္ေတြ ေျပာင္းခဲ့တာပါ”

“ဘာလို႔ ေျပာင္းတာလဲ”

“အေရးအခင္းျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အရပ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြ ပ်က္သြားတယ္။ မူလက Civil Administration မလုပ္တတ္သူေတြက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ၿမိတ္ၿမိဳ႕ မီးေလာင္တယ္။ ဒီေတာ့ ေၾကးနန္းေရာက္လာတယ္။ ‘Merguie is on Fire’ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ အဲဒီေခတ္က ၿမိတ္ကို Mergui လို႔ သံုးတာကိုး”

“အစဥ္အလာထဲက ဒီလိုသံုးတာပဲ”

“ဒါေပမဲ့ လူသစ္ေတြက Mergui ကို ‘မေကြး’ လို႔ဖတ္ၿပီး မေကြးၿမိဳ႕ႀကီး မီးေလာင္ေနတယ္ဆိုၿပီး စာထုတ္တယ္”

“မေကြးနဲ႔ ၿမိတ္ အေ၀းႀကီးပဲ”

“ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စကားအသံုးအႏႈန္းေပါ့ေလ။ က်ိဳကၡမီကို Amherst ပဲခူးကို Pegu၊ ေမာ္လၿမိဳင္ကို Moulmein လို႔ ေရးတယ္။ ပုသိမ္ကို Bassein လို႔ ေရးတာပဲ”

Rangoon University
“ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘီလူးကြၽန္း (Belugyun) ကိုေတာင္ Belgium နဲ႔ မွားေသးတာပဲ”

“ဘယ္လို”

“ဘီလူးကြၽန္းသားတစ္ေယာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေရာက္သြားေတာ့ သူ႔ သူငယ္ခ်င္း ကြန္ဟလယ္ဆီ စာထည့္လိုက္တယ္။ ဒီစာဟာ ဘယ္ဂ်ီယံကို ေရာက္သြားၿပီး ႏိုင္ငံစံု ေရာက္သြားတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ ကြန္ဟလယ္ဆီ ေရာက္သြားတယ္။ စာအိတ္ေပၚမွာ There is no Kun-ha-le' here in Belgium ဆိုၿပီး မွတ္ခ်က္တစ္ခု ေရးသားေလသတဲ့”

“အေတာ္ေလးေတာ့ မွားၾကတာပဲေလ။ တစ္ခါတစ္ခါေတာ့လည္း အစဥ္အလာဆိုတာကို ေလးစားရတယ္။ ဒါေတြရွိလည္း ဘာမွ မထူးဘူးေပါ့။ ဥပမာ Saigon ဆိုတဲ့ၿမိဳ႕ကို Hoe-chi-min City ဆိုၿပီး နာမည္ေျပာင္းထားေပမယ့္ အရင္ကၿမိဳ႕လယ္ (City Center) ကို Saigon လို႔ပဲ အမည္ေပးထားတယ္။ ဥပမာ Malaya ကို Malaysia လို႔ အမည္ေျပာင္းလိုက္ေပမယ့္ သူတို႔ တကၠသိုလ္ကိုေတာ့ Malaya University လို႔ တရား၀င္ ေခၚေနဆဲပါပဲ”

“ဒါဆိုရင္ Rangoon University ဆိုတာမ်ိဳး Rangoon Institute of Technology (RIT) ဆိုတာမ်ိဳးေတြကို ဘယ္လိုသေဘာထားမလဲ”

“Rangoon University ကေတာ့ အစဥ္အလာရွိတဲ့ တကၠသိုလ္ေလ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔၊ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔တို႔ကို ေမြးထုတ္ေပးတဲ့ တကၠသိုလ္ပဲေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္က ဒီလို အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေနတာကို အျပစ္တင္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သေဘာတရားကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ေအာင္ ေျပာျပတာပါ”

“ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ‘ေမၿမိဳ႕မိုးၾကည္’ ဆိုလည္း သူ႕ကို သက္ဆိုင္ရာက ‘ျပင္ဦးလြင္ မိုးၾကည္’ လို႔ အမည္ေျပာင္းဖို႔ ေျပာခဲ့တယ္တဲ့”

“အမွန္ေတာ့ အမည္ကို အစြဲမထားရဘူး ဆိုလားပဲ၊ ေဇာတိကလမ္းက ဦးခ်မ္းသာလည္း မြဲခ်င္မြဲေနတာပါပဲ”

နိဂံုး
တစ္ခ်ိန္က အဂၤလိပ္အမည္မ်ားကို အဟုတ္ထင္ကာ ေျပာင္းတတ္ၾကေသးသည္။ ဒါကုိ သေရာ္တဲ့ သီခ်င္းကေတာ့

ေတာရြာက ‘ေပါတာ’၊ ရန္ကုန္မွာကြယ္ ‘ေဂ်ာ္နီေပါတာ’။ တို႔ရြာက ‘ကြက္ေထာ္’ ရန္ကုန္မွာကြယ္ ‘မာဂရက္ကြက္ေထာ္’

ခုေခတ္မွာေတာ့ ဂ်ပန္နာမည္ သို႔မဟုတ္ ကိုးရီးယားနာမည္ေတြကို သေဘာက်သည္။ ဒါလည္း ေကာင္းပါသည္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ျမည္းတစ္ေကာင္ႏွင့္ သားအဖႏွစ္ေယာက္လို ျဖစ္ေနၿပီလား။ သို႔တည္းမဟုတ္ အာဖံတီး ပံုျပင္ထဲကလို ျဖစ္ေနတာလား။

တစ္ရက္တြင္ ခရီးတစ္ခုကိုသြားစဥ္ ဘုရင္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္တို႔ အာဖံတီးကို ေခၚသြားသည္။ လမ္းတြင္ ပူေႏြးလာကာ အေႏြးထည္မ်ား မလိုေသာေၾကာင့္ ဘုရင္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္တို႔သည္ အေႏြးထည္မ်ားကို ခြၽတ္ကာ အာဖံတီးကို သယ္ခိုင္းသည္။

ထိုအခါ ဘုရင္က အာဖံတီးကို စ,လို၍ “မင္းကြာ ျမည္းတစ္ေကာင္လိုပဲ ၀န္စည္စလယ္ေတြ သယ္ေနရရွာတာကိုး” ဟု ေျပာလိုက္ရာ အာဖံတီးက “တကယ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္မ်ိဳး သယ္ေဆာင္ရတာ ျမည္းႏွစ္ေကာင္ရဲ႕ ၀န္စည္စလယ္ေတြပါ ဘုရား” ဟု ေလွ်ာက္တင္လိုက္ေလသတည္း။

ျမည္းႏွစ္ေကာင္၏ ၀န္စည္စလယ္ကို သယ္ေနရေသာ ျပည္သူမ်ား ဆင္းရဲေနၾကပါဦးမည္။

Writer: 

ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ